”Dragos Kalıntıları Cazibe Merkezi Olacak” ( Röportaj )

5 Temmuz 2019

1804

Kartal Belediye Başkan yardımcısı Adem Uçar’a Kartal’ın cazibe merkezi, tanıtımı, tarihi, sosyo-kültürel ve ekonomi turizmi açısından yapı taşı olacak olan Kartal’da bulunan Dragos kalıntılarını Gazeteci Gökhan İlhan A’dan Z’ye sizler için sordu.

''Dragos Kalıntıları Cazibe Merkezi Olacak'' — ”Dragos Kalıntıları Cazibe Merkezi Olacak”

Kartal, Dragos Arkeoloji Kazı alanı öncesi

Gökhan İlhan: Sayın Adem Uçar, sizi tanıyabilir miyiz? Bize kendinizden bahseder misiniz?

Adem Uçar: İsmim Adem Uçar, sanat tarihçisiyim. Kartal Belediyesi‘nde belediye başkan yardımcısı olarak görev yapıyorum. Öncesinde Kartal Belediyesi‘ne ilk başladığım zaman Dragos arkeolojik kazı alanında sanat tarihçisi olarak görevlendirildim. Akabinde Dragos kazı alan sorumlusu, kültür ve sosyal işler müdürü, şu anda belediye başkan yardımcısı olarak görev yapıyorum.

Kartal, Dragos Arkeoloji Kazı alanı öncesi

Gökhan İlhan : Dragos kalıntılarını yakından takip ediyorsunuz ve bir sanat tarihçisi kimliğiniz var. Bize Drogos kalıntılarının bulunma serüvenini ve neler bulunduğunu özetleyebilir misiniz?

Adem Uçar: 1974 yılında burada bulunan Tekel idaresi şuan bulunduğumuz alanda kanalizasyon çalışması yapmak için işe koyuluyor. Kepçe çalışmaları sürdürülürken bir duvara denk gelirler, tarihi bir kalıntı olduğu için korkup hemen Arkeoloji Müzesi‘ne bilgisini veriyorlar, Arkeoloji Müzesi de 1974 – 1979 yılları arasında o dönemde müzede görevli arkeolog ve sanat tarihçisi olan Alpay Pasinli ve Cihat Soydan ile beraber burada her yıl 10 gün 15 günü geçmemek kaydıyla bir dizi kazı çalışmaları yapıyorlar ve maddi imkanzsızlıkların yetersizliğinden dolayı bu kazı çalışmaları çok kısa sürüyor. Akabinde buranın bir köşke ait bir hamam olduğu kanaatine varılarak alanın üstü tekrar kapatılıp kaderine terk ediliyor. Daha sonra Kartal Belediyesi başkanlarımızdan olan Op. Dr. Altınok Öz, Dragos kalıntılarının varlığını duyunca burada arkeolojik kazı çalışmalarını tekrar başlatıyor.

Kartal, Dragos Kalıntıları, Hamam Bölümü

Gökhan İlhan : Dragos Kalıntıları, Kartal ilçesi sınırları içinde bulunuyor. Burasıyla ilgili şuanda yaptığınız bir çalışma var mı? Bu alanın yerli ve yabancı turistlere açılması için çalışıyor musunuz?

Adem Uçar: Kesinlikle. Dragos kalıntıları İstanbul Anadolu Yakası‘ndaki en büyük ören yeridir. 2010 – 2013‘de biz burada kazı çalışmalarına başladık. Bu çalışmalar ışığında şuan bir hamam, güney tarafında kilise, 3 asisli bir kilise ve batı tarafında da henüz isimlendiremediğimiz yapı kalıntısını bulduk. Tabii bu süreçte biz jeodar tekniğini de uyguladık yani yeraltının röntgenini çektik. Şuan içinde bulunduğumuz 207 parsel yani 19 bin m² alanda yer yüzüne çıkarılmayı bekleyen tarihi kalıntının olduğunu gördük ve biliyoruz. 2013 sonrasında kazı çalışmaları biraz sekteye uğradı. Her yıl biz bu çalışmaları devam ettirmek istedik ama farklı gerekçelerle biz bu izni bakanlıktan alamadık maalesef. Arkeolojik kazı öyle bir şey ki bu kalıntılar toprağın altında zaten binlerce yıldır duruyordu. Çok da korunaklı bir şekilde duruyordu ki siz de görüyorsunuz açtık şuan görebiliyoruz. Toprağın altında korunaklı bir şekilde duran bu kalıntılar artık tabiat şartlarından dolayı koruma altına alınması lazım. Onun da yapılabilmesi için kazı çalışmaları sürdürülüp gerekli belge çalışmalarının yapılması, ilk etapta konservasyon ve restarasyon projesi yapılıp işlev kazandırılması gerekir. Maalesef biz bu aşamaları bizim elimizde olmayan gerekçelerden dolayı yapamadık. Türkiye’de Arkeolojik kazı çalışmasını yapan ilk ilçe belediyesiyiz biz. Dolayısıyla biz birçok yönetime, yerel belediyeye emsal örnek olduk. Bunun da tabii haklı gururunu yaşıyoruz. Kartal sınırlarını içersinde böyle bir tarihin olması kesinlikle Kartal için çok büyük bir artı değerdir ve biz bu çıkarmış olduğumuz yapıların korunmasına yönelik projeyi geliştiriyoruz. Belediye başkanımız Sayın Gökhan Yüksel, ilk iş olarak bana Dragos’ta gün yüzüne çıkarıp maalesef tabiat şartlarına maruz kalan bu alanın mutlaka ve mutlaka projenin geliştirilmesi talimatını verdi. İlk etapta fikir projemiz çıktı, akabinde resmi olarak projesini çizdirip kuruldan onaylattıktan sonra kısa vadede konservasyon ve restarasyonu hayata geçireceğiz.

Kartal, Dragos Kalıntıları Kilise

Gökhan İlhan : Bulunan tarihi yapılar turizme açılırsa Kartal’da yaşayanlar için ne gibi değişiklikler ön görüyorsunuz? Kartal’ın sosyo-ekonomik gelişimine katkıda bulunabilir mi?

Adem Uçar: Kesinlikle, sadece sosyo-ekonomik değil, sosyo-kültürel değişimine de çok büyük etkisi olacaktır. Sonuç itibariyle az önce de bahsettim. Anadolu Yakası‘nın en büyük ören yeri. Burası bir saray, sayfiye sarayı, yazlık saray burası 4. ve 6. yüzyıllarda yapılmış bir saray ama 12. yüzyıla kadar kullanılmış. 12. Yüzyıldan sonra kaderine terk edilmiştir. 12. yüzyıldan itibaren terk edildiği için çok fazla toprağın altında kalmış. Yani 900 yıl kadar burası kullanılmamış dolayısıyla bölgede yaşayan halk veya yeni yerleşim burada hazır duvarlar varken bunları söküp kendi evlerinde kullanmışlardır. Bizanslı tarihçiler, Dragos’un güney eteğinde, içerisinde hamamı, kilisesi ve buna benzer pavyonları bulunan topoğrafik olarak da taraçalı bahçeleri olan bir yazlık saraydan bahsederler. Dolayısıyla bu yazlık saray niçin kullanılır o dönem şartlarını göz önüne getirirsek mesela, o dönemin hastalıkları tifo, veba. örnek verecek olursak bulduğumuz bir mezarda yakılıp da gömülmüş veba hastalığından ölen biri var. Burada bir sarayın varlığından bahsediliyor. Biz kazı çalışmalarına başladık, bahsedilen sarayın burası olduğu ortaya çıktı. Geç Roma erken Bizans dönemlerine ait az önce de bahsettiğim gibi bu sayfiye niye kuruldu? O dönemin salgın hastalıkları baş gösterdiği zaman imparator kaçıp buraya geldi. İmparator doğu yönüne yaptığı seferlerde eğer zaferle dönüyorsa buraya geldi, burada konakladı. İstanbul’a yani Kostantinapol’e boğazın öbür tarafında hazırlıkların, kutlamaların yapılabilmesi için karşılanma için zaman tanındı ve sonra buradan törenlere, kutlamalara hareket edildi.

Kartal, Dragos Kalıntılarında bir Yapı Kalıntısı

Gökhan İlhan : Dragos kalıntılarıyla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı veya İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile yakın temasınız oldu mu? Veya olacak mı?

Adem Uçar: Öncelikle sorunun sonundan başlayayım. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile yakın temasımız bundan sonrasında olabilir. Projelerimizi değerlendirirken Büyükşehir Belediye Başkanlığımız‘a sunacağız. Daha evvel de söyledim size bir ilçe belediyesi imkanlarıyla biz bu çalışmaları yapıyoruz. Tabi ki Büyükşehir Belediyesi‘nin imkanları çok daha fazla. Dolayısıyla onlarında bu konuya kayıtsız kalacaklarını düşünmüyorum. Bakanlık konusuna gelince biz bu kazı çalışmalarına başladık ilk yılın sonlarıydı yanılmıyorsam. Ben bakanlıkla da iletişime geçtim. Resmi yazımızı da yazdık Turizm ve Kültür Bakanlığı’nın kazılar daire başkanlığına, maddi olarak da destek alabilmeyi istedik. Üzülerek söylüyorum kazı çalışmaları için bizim o dönemde 1 miyon 1.5 milyon TL maliyetimiz vardı bu kazı çalışmaları için. Bakanlık bizi arayarak şu yanıtı verdi ”Biz 15 bin TL veririz, bakanlık olarak bu kazı çalışması yapıyormuşcasına logomuzu kullanılırız” dediler. E tabi logoyu kullanmalarında sorun yok zaten sonuç itibariyle, İstanbul Arkeoloji Müdürlüğü de bakanlığa bağlı ve onun logosu da buradaki tanıtım panolarında. Bizim öyle bir gayemiz, kayıgımız yok ama 15 Bin TL gibi bir parayı alıp da, biz bu kazıyı yapıyoruz, destek oluyoruz demelerini ben açıkcası istemedim. Çünkü komik bir rakam. Zaten müze bünyesinde yaptığımız için bu çalışmayı zaten bakanlık da bu işin içerisindedir, herhangi bir sıkıntı yok. Ama o rakam komik bir rakam.

Kartal, Dragos kazı alanında bulunmuş bir eşya

Gökhan İlhan : Basında yer alan eserler dışında, Sizin bildiğiniz başka eserler de mevcut mu? Henüz kazılmamış Arkeolojik alanlar bulunuyor mu? Eğer var ise kazılarla ilgili kartalyasam.com için özel olarak açıklama yapabilir misiniz?

Adem Uçar: Şunu söylebilirim, basına yansıyan eser fotoğrafları çok çok az, takdir edersiniz ki burası arkeolojik kazı alanı. Burası ile ilgili bilimsel makale sadece Arekeoloji Müzesi‘nde bir görevli arkadaşımızın var. Resmi ya da bilimsel makale olarak sadece onu söylebilirim. Bizim kazı sürecimizle alakalı. O makale haricinde herhangi bir kazı sonuçları kitapçığı yapılmadığı için ya da kitabı veya raporu tam olarak yapılmadığı için paylaşılamadı. Birçok buluntumuz mevcut, gündelik kullanım kaplarından takı eşyalarına, bronz madeni paralara kadar bir çok buluntumuz elde mevcut. Bunların hepsi envanterlik ve etütlük diye kategorilere ayrıldı. Envanterlik olanlar Arkeoloji Müzesi deposuna gitti. Etütlük olanlar da mühürlü depolarımızda korunma altındadır. Bu alan da zaten gerek güvenlik kameraları, gerekse güvenlik personeliyle koruma altında olan bir alandır.

Kartal, Dragos arkeoloji kazı alanında bulunmuş işlenmiş bir taş

Gökhan İlhan : Değerli Kartallılara ve kartalyasam.com okuyucularına ne söylemek istersiniz?

Adem Uçar: Öncelikle bu konuya hassasiyetinizden dolayı size çok teşekkür ederim. Kazı yaparken herkesin ilgisi ve dikkati buradayken birçok gazeteci arkadaş ilgilendi ya da ilgilenmedi. Geldiler görüştük. Şuan kazı yok ve Kartal’daki birçok vatandaşımız maalesef bunu artık unutmuş durumda ama siz burayla ilgili bir röpotaj yapalım, burayı haber yapalım gibi talebiniz beni açıkçası çok memnun etti. Öncelikle ben size teşekkür ediyorum. Kartal’a bir Arkeopark kazandıracağız. Dragos kalıntıları bir cazibe merkezi olacak, insanlar gelecek, tarihi eserleri görecek geldiğinde de bizim burada kuracağımız tesiste çayını, kahvesini de içecek, hediyelik eşyalarınıda alacaklar. Projemiz içersinde küçük bir anfi-tiyatro da var, kültürel ve sanatsal faaliyetler yürüteceğiz. Halkın büyükşehirde trafikten yada yoğunluktan kaçıp kafasını dinleyebileceği bir tarafında denizi bir tarafında ağaçları ormanı alabileceği müthiş bir mekan. İstanbul’un kent rehberinde yer alacak bir proje yapıyoruz ve yerli ve yabancı turistler İstanbul’a geldiği zaman İstanbul’da gezilecek yerler neresi diye rehbere baktığında kesinlikle o rehberin getireceği ve gelenin de kesinlikle memnun kalacağı bir Arkeopark projemizi yakın zamanda hayata geçireceğiz. Kartal Belediyesi olarak her zaman kültürün sanatın takipçisi ve yanında olmaya devam edeceğiz. Hassasiyetiniz için çok teşekkür ediyorum.